Obowiązkowe e-faktury od 2026 roku
20 stycznia 2025
Blockchain w małym biznesie - szanse i wyzwania w świetle polskich regulacji
Czym jest blockchain ?
Blockchain to technologia, która umożliwia przechowywanie i przesyłanie danych w sposób zdecentralizowany, transparentny i bezpieczny. Najczęściej jest opisywana jako cyfrowa księga rozproszona, która rejestruje transakcje w blokach, połączonych ze sobą w chronologicznym łańcuchu. Każdy blok zawiera zestaw danych (np. informacje o transakcjach), a jego integralność jest zabezpieczana za pomocą kryptografii.
Dzięki swojej strukturze blockchain oferuje kilka kluczowych cech:
Niezmienność
Transparentność
Bezpieczeństwo
Początkowo blockchain był kojarzony głównie z kryptowalutami, takimi jak Bitcoin. Obecnie technologia ta znajduje zastosowanie w wielu sektorach, w tym w logistyce, medycynie, finansach, a także w małych i średnich przedsiębiorstwach.
Zastosowania blockchain w MŚP
Małe firmy mogą wykorzystać blockchain do:
- Zarządzania łańcuchem dostaw: Umożliwia śledzenie produktów od producenta do konsumenta, zapewniając transparentność i autentyczność towarów.
- Zabezpieczania danych: Dzięki zdecentralizowanej strukturze blockchain oferuje wysoki poziom bezpieczeństwa przechowywanych informacji, chroniąc je przed nieautoryzowanym dostępem.
- Automatyzacji procesów: Tzw. smart kontrakty pozwalają na automatyczne wykonywanie umów po spełnieniu określonych warunków, co może usprawnić operacje biznesowe.
Technologia blockchain, kojarzona głównie z kryptowalutami, zyskuje na popularności wśród małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP) w Polsce. Jej potencjał wykracza daleko poza sektor finansowy, oferując innowacyjne rozwiązania w obszarach takich jak logistyka, zarządzanie łańcuchem dostaw czy ochrona danych. Niemniej jednak, wdrożenie blockchainu wiąże się z koniecznością uwzględnienia obowiązujących przepisów prawnych i podatkowych.
Zastosowania blockchain w MŚP
Małe firmy mogą wykorzystać blockchain do:
- Zarządzania łańcuchem dostaw: Technologia ta umożliwia śledzenie produktów od producenta do konsumenta, zapewniając transparentność i autentyczność towarów.
- Zabezpieczania danych: Dzięki zdecentralizowanej strukturze, blockchain oferuje wysoki poziom bezpieczeństwa przechowywanych informacji, chroniąc je przed nieautoryzowanym dostępem.
- Automatyzacji procesów: Tzw. smart kontrakty pozwalają na automatyczne wykonywanie umów po spełnieniu określonych warunków, co może usprawnić operacje biznesowe.
Regulacje prawne w Polsce
W Polsce brak jest kompleksowych regulacji dotyczących technologii blockchain. Jednakże, w zależności od zastosowania, mogą mieć zastosowanie różne przepisy:
- Przeciwdziałanie praniu pieniędzy (AML): Podmioty świadczące usługi związane z walutami wirtualnymi są zobowiązane do stosowania procedur identyfikacji klientów (KYC) oraz raportowania podejrzanych transakcji.
- Prawo cywilne: Smart kontrakty, będące autonomicznymi programami komputerowymi działającymi na zasadzie "jeżeli – to", podlegają analizie w świetle polskiego prawa kontraktowego. Aby umowa była ważna, musi spełniać ogólne kryteria ważności umowy, co w przypadku smart kontraktów może budzić pewne wątpliwości.
Opodatkowanie transakcji blockchain
W kontekście podatkowym, polskie prawo nie zawiera specyficznych regulacji dotyczących transakcji opartych na blockchainie. Niemniej jednak, ogólne zasady opodatkowania mają zastosowanie:
- Podatek dochodowy: Dochody uzyskane z działalności związanej z blockchainem podlegają opodatkowaniu na zasadach ogólnych.
- Podatek VAT: Świadczenie usług opartych na blockchainie może podlegać opodatkowaniu VAT, w zależności od charakteru świadczonych usług. W orzeczeniu z 11 lipca 2023 r. WSA w Gdańsku uznał, że brak możliwości zidentyfikowania konkretnego odbiorcy świadczenia w modelu crowdfundingu uniemożliwia opodatkowanie VAT.
Przyszłe regulacje – Rozporządzenie MiCA
Unia Europejska pracuje nad Rozporządzeniem w sprawie Rynków Kryptoaktywów (MiCA), które ma na celu ujednolicenie przepisów dotyczących kryptoaktywów w całej UE. MiCA wprowadzi licencje dla dostawców usług w zakresie kryptoaktywów oraz nałoży na nich obowiązki związane z transparentnością i ochroną konsumentów. Przepisy MiCA będą stosowane od 30 grudnia 2024 r., z pewnymi wyjątkami.
Wyzwania i rekomendacje dla przedsiębiorców
Dla małych firm planujących wdrożenie technologii blockchain kluczowe jest:
- Monitorowanie zmian legislacyjnych: Śledzenie prac nad Rozporządzeniem MiCA oraz krajowych inicjatyw legislacyjnych pozwoli na odpowiednie dostosowanie działalności do nowych wymogów.
- Konsultacje prawne: Współpraca z ekspertami w dziedzinie prawa technologii i podatków pomoże uniknąć potencjalnych pułapek prawnych i podatkowych.
- Edukacja i szkolenia: Inwestowanie w wiedzę na temat technologii blockchain oraz jej regulacji zwiększy konkurencyjność firmy na rynku.
Podsumowując, technologia blockchain oferuje małym przedsiębiorstwom w Polsce wiele możliwości innowacji i usprawnienia procesów biznesowych. Jednakże, przed jej wdrożeniem konieczne jest dokładne zapoznanie się z obowiązującymi przepisami oraz monitorowanie nadchodzących zmian legislacyjnych, aby zapewnić zgodność z prawem i uniknąć potencjalnych ryzyk.
Wynajęcie tradycyjnego biura wiąże się z wysokimi kosztami, zwłaszcza w dużych miastach. Wirtualne biuro pozwala zaoszczędzić pieniądze na czynszu, mediach i obsłudze administracyjnej, jednocześnie zapewniając dostęp do kluczowych usług.
