Will shorter working hours become a reality?

Kierunek reformy kodeksu pracy: Czy krótszy czas pracy stanie się rzeczywistością?

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zapowiada poważną zmianę w Kodeksie pracy, której efektem może być skrócenie tygodnia pracy w Polsce jeszcze w trakcie obecnej kadencji rządu. W kontekście tej reformy, która jest przedmiotem wielu dyskusji i spekulacji, pojawiają się dwie opcje: skrócenie czasu pracy przez wprowadzenie siedmiogodzinnych dni roboczych od poniedziałku do piątku lub przekształcenie tygodnia pracy w czterodniowy.

Według najnowszego badania ClicMeeting, aż 70% pracowników w Polsce woli skrócenie tygodnia pracy o jeden dzień niż krótsze dniówki. Takie wyniki świadczą o rosnącym zainteresowaniu społecznym alternatywnymi formami organizacji czasu pracy, które mogą przynieść korzyści zarówno pracownikom, jak i pracodawcom.

Autorzy badania odwołali się również do danych Eurostatu. Według nich Polska jest jednym z  liderów wśród krajów, w których pracuje się najwięcej w Europie. Z badań statystycznych wynika, że, zajmujemy bardzo wysokie, drugie miejsce w Unii Europejskiej pod względem liczby przepracowanych godzin w tygodniu. Nasz średni wynik to aż 40,4 godz. Jak sytuacja wygląda w innych krajach członkowskich? Dla przykładu we Francji już od 22 lat  obowiązuje 35-godzinny model pracy.  Natomiast Holendrzy pracują tylko 33,2 godz. tygodniowo.

Analizowane są dwa warianty zmian w kodeksie pracy, z których jednym jest wprowadzenie siedmiogodzinnych dni roboczych od poniedziałku do piątku. Taka forma pracy, popularna w niektórych krajach, mogłaby przynieść korzyści w postaci krótszego czasu spędzanego w pracy każdego dnia oraz dłuższych okresów odpoczynku między poszczególnymi dniami roboczymi.

Druga opcja, czyli przekształcenie tygodnia pracy w czterodniowy, również spotyka się z zainteresowaniem. Praca od poniedziałku do czwartku, przy zachowaniu standardowej liczby godzin pracy, daje pracownikom dodatkowy dzień wolny, co może przyczynić się do poprawy ich jakości życia oraz równowagi między życiem zawodowym a prywatnym.

W obu przypadkach, istotne jest zapewnienie pracownikom utrzymania dotychczasowych wynagrodzeń przy skróconym czasie pracy. Szefowa Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Agnieszka Dziemianowicz-Bąk, podkreśla, że celem resortu jest utrzymanie wynagrodzeń pracowników na tym samym poziomie, nawet przy skróconym czasie pracy.

Czterodniowy tydzień pracy nie jest nowością na rynku międzynarodowym. W Belgii, od 2022 roku, funkcjonuje taki elastyczny system pracy, dający pracownikom możliwość wyboru między pracą przez 9,5 godziny dziennie przez 4 dni w tygodniu lub systemem 8-godzinnym przez 5 dni w tygodniu. Ten model, oparty na zwiększonej liczbie godzin pracy w ciągu jednego dnia, cieszy się popularnością i przynosi korzyści zarówno pracownikom, jak i pracodawcom.

Polski rynek pracy jest gotowy na tego typu zmiany. Badania pokazują, że Polacy pracują średnio od blisko 40 do ponad 43 godzin w tygodniu, co czyni ich jednym z najbardziej zapracowanych narodów Europy. Zmniejszenie czasu pracy w firmach może przynieść szereg korzyści, zarówno dla pracowników, jak i dla samych przedsiębiorstw. Oto kilka potencjalnych korzyści związanych z skróceniem czasu pracy:

1. Zwiększona produktywność: Krótszy czas pracy może prowadzić do zwiększenia efektywności i produktywności pracowników. Skoncentrowanie się na istotnych zadaniach i krótszym czasie pracy może sprzyjać lepszej organizacji pracy i bardziej skutecznemu wykorzystaniu czasu.
2. Większa satysfakcja pracowników: Mniejsza liczba godzin przepracowanych w tygodniu może przyczynić się do poprawy zadowolenia pracowników ze swojej pracy. Dłuższe weekendy lub dodatkowy dzień wolny mogą pozwolić pracownikom na lepsze zrównoważenie życia zawodowego i prywatnego, co wpływa pozytywnie na ich motywację i zaangażowanie.
3. Lepsze zdrowie pracowników: Krótszy tydzień pracy może zmniejszyć stres i zmęczenie pracowników, co może przyczynić się do poprawy ich zdrowia psychicznego i fizycznego. Więcej czasu na odpoczynek i regenerację może zmniejszyć ryzyko wypalenia zawodowego i obniżyć liczbę dni chorobowych.
4. Zwiększona lojalność pracowników: Firma, która oferuje krótszy czas pracy jako część swojej polityki benefitowej, może zyskać lojalność pracowników i zatrzymać utalentowane jednostki w swoich szeregach. Pracownicy doceniają pracodawców, którzy dbają o ich dobrostan i zgodnie z tym mogą pozostać w firmie na dłużej.
5. Poprawa wizerunku firmy: Przedsiębiorstwo, które wprowadza krótszy tydzień pracy, może zyskać pozytywny wizerunek jako firma dbająca o dobrostan pracowników i promująca zdrowe podejście do pracy. To może przyciągać nowych talentów i budować pozytywny wizerunek marki.
6. Oszczędności kosztów operacyjnych: Mniejsza liczba dni pracy może prowadzić do ograniczenia zużycia energii, zasobów biurowych i kosztów związanych z wynajmem przestrzeni biurowej. To może przyczynić się do obniżenia kosztów operacyjnych firmy i poprawić jej rentowność.
7. Zrównoważony rozwój: Krótszy czas pracy może być częścią strategii zrównoważonego rozwoju firmy, pozwalając na zmniejszenie śladu ekologicznego poprzez ograniczenie emisji CO2 związanej z dojazdami do pracy oraz promując bardziej zrównoważony tryb życia pracowników.

Jednakże istnieją także obawy związane z wprowadzeniem nowych regulacji dotyczących czasu pracy. Oto kilka możliwych zagrożeń:

1. Spadek produktywności:

   Pomimo nadziei na zwiększenie efektywności, istnieje ryzyko, że skrócenie czasu pracy może prowadzić do spadku produktywności pracowników. Mniejsza liczba godzin przeznaczonych na pracę może wpłynąć na tempo realizacji zadań i osiąganie celów biznesowych.

2. Wzrost kosztów operacyjnych:

    Skrócenie czasu pracy może prowadzić do wzrostu kosztów operacyjnych firm. Mniejsza liczba godzin pracy może wymagać zatrudnienia dodatkowych pracowników lub zmian w organizacji pracy, co może wiązać się z dodatkowymi wydatkami.

3. Obciążenie pracowników:

   Skrócenie czasu pracy może spowodować, że pracownicy będą musieli wykonywać taką samą ilość pracy w krótszym czasie, co może prowadzić do wzrostu obciążenia pracowników. To z kolei może wpłynąć negatywnie na ich zdrowie psychiczne i fizyczne oraz spowodować wypalenie zawodowe.

4. Problemy z zatrudnieniem:

   Firmy mogą napotkać trudności w znalezieniu odpowiednio wykwalifikowanych pracowników na skrócony czas pracy. Niektórzy kandydaci mogą preferować pełny etat lub pracę w innych godzinach, co może utrudnić rekrutację pracowników.

5. Zmniejszenie elastyczności:

    Skrócenie czasu pracy może ograniczyć elastyczność firm w reagowaniu na zmienne warunki rynkowe lub potrzeby klientów. Mniejsza liczba godzin pracy może uniemożliwić szybką reakcję na nagłe potrzeby biznesowe lub zmiany w planach produkcji.

6. Konflikty między pracownikami:

   Skrócenie czasu pracy może prowadzić do konfliktów między pracownikami, zwłaszcza jeśli nie będzie jasno określone, jak zostanie rozłożona praca w krótszym czasie. Niejasności dotyczące podziału obowiązków i zadań mogą prowadzić do napięć w zespole.

7. Zmniejszenie konkurencyjności:

   Firmy, które skracają czas pracy, mogą stracić konkurencyjność na rynku pracy wobec konkurentów, którzy oferują pełny etat lub dłuższy czas pracy. Pracownicy mogą wybierać pracodawców, którzy oferują większą liczbę godzin pracy lub inne korzyści zatrudnienia.

Warto podkreślić, że nie wszystkie branże i sektory gospodarki mogą być tak samo elastyczne w stosowaniu nowych form organizacji czasu pracy.

Wniosek Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o zmianę Kodeksu pracy spotyka się z mieszanymi reakcjami. Wiele zależy od sposobu implementacji i dostosowania się firm oraz instytucji do nowych regulacji. Niemniej jednak, dążenie do poprawy warunków pracy i życia pracowników to kierunek, który zasługuje na uwagę i dyskusję.

Debata nad skróceniem tygodnia pracy w Polsce nabiera tempa, a Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej planuje wprowadzić zmiany w Kodeksie pracy jeszcze w trakcie obecnej kadencji rządu. Decyzja ta wywołuje mieszane reakcje, jednakże istnieje szerokie zainteresowanie społeczne alternatywnymi formami organizacji czasu pracy, które mogą przynieść korzyści zarówno pracownikom, jak i pracodawcom. Warto kontynuować dyskusję na ten temat, biorąc pod uwagę różnorodne aspekty społeczne, ekonomiczne i psychologiczne.